Ogłoszenie upadłości konsumenckiej – dla kogo i na jakich zasadach?

Czasy pandemii COVID-19 oraz galopująca inflacja przyczyniły się do powstania kryzysu gospodarczego na całym świecie. Ograniczenie funkcjonowania wielu branż, doprowadziły do wzrostu stopy bezrobocia, mniejszych zarobków, a co za tym idzie – masowego zadłużania się.

Zastanów się czy na poniższe pytania, możesz odpowiedzieć twierdząco. Jeżeli tak, może powinnaś/powinieneś rozważyć złożenie wniosku o upadłość konsumencką i zawalczyć o Nowy Start w przyszłość.

Zapraszam do zapoznania się z artykułem, w którym poruszam najważniejsze kwestie związane z postępowaniem upadłościowym osoby fizycznej. Jeżeli potrzebujesz więcej informacji lub adwokata do reprezentacji w sądzie, prosimy o kontakt z kancelarią.

Na czym polega upadłość konsumencka?

Prowadzona przed sądem upadłość konsumencka polega na ustaleniu  ➡️ komu,  ➡️ w jakiej wysokości,  ➡️ kiedy oraz  ➡️ czy będziesz zobowiązany spłacić swoje długi.

Upadłość konsumencka ma dwa główne cele:

▶️ oddłużenie dłużnika poprzez umorzenie części lub całości długów, a także

▶️ zaspokojenie w jak największym stopniu jego wierzycieli.

Jakie są poszczególne etapy sprawy o ogłoszenie upadłości?

➡️ W pierwszej kolejności składasz wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

➡️ ➡️ Po uwzględnieniu wniosku Sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości (sąd stwierdza, że masz konsumencką zdolność upadłościową i jesteś niewypłacalny).

➡️ ➡️ ➡️ Sąd wzywa wierzycieli do zgłaszania wierzytelności syndykowi.

➡️ ➡️ ➡️ ➡️ Weryfikacja przez syndyka czynności podejmowanych przez Ciebie przed ogłoszeniem upadłości.

➡️ ➡️ ➡️ ➡️ ➡️ Po zatwierdzeniu listy wierzytelności oraz wykonaniu planu podziału masy upadłości, sąd ustala harmonogram spłaty zadłużenia, czyli plan spłaty wierzycieli.

➡️ ➡️ ➡️ ➡️ ➡️ ➡️ Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. 

Czym jest plan spłaty wierzycieli?

W toku postępowania sąd określa, w jakich ratach, w jakim zakresie i w jakim czasie będziesz zobligowany spłacić zobowiązania wynikające z listy wierzytelności i jaka część Twoich zobowiązań zostanie umorzona po wykonaniu planu.

3-letni termin na spłatę wierzycieli zostaje przyjęty przez sąd zazwyczaj wtedy, gdy dłużnik ma możliwość i szansę dokonania spłaty wierzycieli. Jeżeli zaś przyczyną niewypłacalności jest ciężka choroba, która ogranicza możliwość podjęcia pracy, plan spłaty wierzycieli ustala się na okres krótszy, czasami nawet miesięczny.

Ustalając harmonogram, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i szanse ich zaspokojenia w przyszłości, a także minimum egzystencjalne upadłego oraz osób pozostających na jego utrzymaniu. Sąd ustala również czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

W większości przypadków oznacza to, że możesz liczyć nie tylko na rozłożenie długów na raty, ale także na ich bardzo znaczne zredukowanie. Okres realizacji planu spłaty wierzycieli może wynosić maksymalnie 84 miesiące, czyli do 7 lat. Zazwyczaj maksymalnie jest to 36 miesięcy.

Kto może ogłosić upadłość konsumencką?

Upadłość osoby fizycznej ogłasza sąd i może ona dotyczyć:

➡️ osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej, która

➡️ stała się niewypłacalna tzn.,

➡️ utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Zakłada się, że w przypadku niewypłacalności, opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.

Oznacza to, że dłużnik nie ma możliwości spłaty zobowiązań, nie stać go na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Bardzo często problemem są spłaty rat kredytów czy pożyczek. Dłużnik zaczyna zapożyczać się u innych podmiotów, nie tylko instytucji bankowych i parabanków, lecz także u prywatnych osób.

Złożenie wniosku jest oczywiście prawem dłużnika, a nie jego obowiązkiem.

Upadłość konsumencka bez majątku

Co w sytuacji, gdy dłużnik nie posiada żadnego majątku? Ogłoszenie upadłości konsumenckiej dłużnika bez majątku jest także jak najbardziej możliwa. Syndyk pominie etap sprzedaży składników majątku, a wierzyciele nie zostaną zaspokojeni w pierwszej kolejności. Należy wziąć jednak pod uwagę, że syndyk przejmuje kontrolę nad wszystkimi dochodami upadłego – może więc przeznaczyć ich część by zaspokoić wierzycieli.

W razie braku dochodów i majątku, sąd przeprowadza ostatni etap postępowania upadłościowego, którym jest plan spłaty wierzycieli. Sąd sprawdzi, czy dłużnik w przyszłości może spłacać wierzycieli, a jeśli tak, to w jakiej wysokości. Jeśli jednak sytuacja dłużnika jest na tyle zła, że nie ma widoków na poczynienie jakichkolwiek spłat – długi zostaną umorzone.

Umorzenie długów po ogłoszeniu upadłości

Kiedy sąd może umorzyć długi?

Sąd może umorzyć długi w przypadku wystąpienia poniższych okoliczności:

➡️ Wykonanie przez dłużnika planu spłaty

Umorzenie obejmuje wszystkie zobowiązania powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonane w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. Jakkolwiek dziwnie to brzmi, w tym przypadku chodzi o to, że dłużnik zrealizował plan spłaty wierzycieli, który przewidywał, że część zobowiązań powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości będzie niewykonanych.

Sąd wydaje wtedy postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. 

W tym momencie zaczyna się nowy rozdział w życiu dłużnika – Nowy Start.

Co istotne, w takim przypadku dochodzi do umorzenia nawet długów, które nie zostały zgłoszone przez dłużnika przy wniosku o ogłoszenie upadłości, a powstały przed dniem ogłoszenia upadłości – ale tylko wtedy, jeśli brak zgłoszenia nie był umyślny (np. w razie braku świadomości ich istnienia).

➡️ Trwała niezdolność dłużnika do dokonania spłat

Jeżeli osobista sytuacja upadłego w sposób oczywisty wskazuje na jego trwałą niezdolność do dokonania jakichkolwiek spłat, sąd odstępuje od ustalenia planu spłaty wierzycieli i od razu wydaje postanowienie o umorzeniu zobowiązań.

Poprzez osobistą sytuację upadłego należy rozumieć np. niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy przy jednoczesnym braku majątku czy względy zdrowotne.

Czasami z taką sytuacją osobistą, która przemawia za umorzeniem długów możemy się spotkać, nawet mimo wykonywania przez kogoś pracy. Ma to miejsce np., wtedy gdy umierają rodzice pełnoletniego dziecka, które przez życiową tragedię, mimo dojrzałości, popada w zadłużenie, a otrzymywane wynagrodzenie w pracy nie pozwala na zaspokojenie nawet bieżących potrzeb. Innym przykładem może być sytuacja, w której po tragicznej śmierci męża, matka samotnie wychowująca dziecko zaciąga zobowiązania, których mimo wykonywanej pracy, nie jest w stanie spłacić.

➡️  Przemijająca niezdolność dłużnika do dokonania spłat

Jeżeli niezdolność do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, pod warunkiem że w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań nie ustanie niezdolność upadłego do dokonania jakichkolwiek spłat i nie zajdą przesłanki do uchylenia postanowienia.

Należy pamiętać, że w okresie 5 lat, od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań dłużnik nie może dokonywać czynności prawnych, dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego sytuację majątkową. Mogą to być np. czynności dotyczące odrzucenia spadku lub zaciąganie nowych zobowiązań.

Wniosek o upadłość konsumencką

Sporządzenie wniosku o upadłość konsumencką wymaga dokładnej analizy sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika. Podstawowe informacje, jakie należy ustalić to:

▶️ faktyczna wysokość zadłużenia,

▶️ jego podstawa (kredyty, prywatne pożyczki) oraz

▶️ jak wielu dłużnik ma wierzycieli.

Kolejnym krokiem niezbędnym do wszczęcia postępowania upadłościowego jest zbadanie masy własnego majątku. Należy ustalić wszelkie dochody, składniki majątku, ewentualne wierzytelności – wszystko, co może pomóc w ustaleniu spłaty długów.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest sporządzany na szczegółowym urzędowym formularzu. Dane, jakie są wymagane do jego uzupełnienia to w szczególności:

• imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika,
• NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku,
• wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika,
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie,
• aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników,
• spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty.

Ponadto, wnioskodawca ma obowiązek przedłożyć także:

• informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich 6 miesiącach przed dniem złożenia wniosku,
• informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach,
• informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 złotych,
• oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku, przy czym, jeżeli oświadczenie nie jest zgodne z prawdą, dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości.

Należy pamiętać, że jeżeli dłużnik podaje we wniosku o ogłoszenie upadłości nieprawdziwe dane podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Syndyk w upadłości konsumenckiej

Po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego następuje postępowanie likwidacyjne. Tutaj największą rolę odgrywa syndyk. Jego zadaniem jest likwidacja majątku upadłego w taki sposób, aby jak najbardziej zaspokoić wierzycieli.

Do zadań syndyka w postępowaniu upadłościowym należy w szczególności:

• dopilnowanie, aby wierzyciele dowiedzieli się o ogłoszeniu upadłości,
• dokonanie spisu inwentarza i oszacowanie jego wartości,
• samodzielne przygotowanie planu likwidacji majątku,
• spisanie listy wierzytelności,
• sprzedaż majątku upadłego.

W dniu 24 marca 2020 roku weszła w życie nowelizacja przepisów upadłościowych, której jednym z celów było przyspieszenie i ułatwienie postępowania.

Zgodnie z nową upadłością konsumencką syndyk otrzymał obowiązki, takie jak zgłaszanie wierzytelności bezpośrednio do niego (a nie, tak jak poprzednio, do sędziego komisarza), poinformowanie małżonka dłużnika o ogłoszeniu upadłości, a także uświadomienie możliwych konsekwencji. Ponadto syndyk musi przygotować i złożyć do sądu sprawozdanie z powodów, przez które dłużnik stał się niewypłacalny.

Ile kosztuje upadłość konsumencka?

Opłata sądowa od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wynosi 30 złotych. Możliwe jest zwolnienie z opłaty sądowej przez sąd poprzez złożenie odpowiedniego wniosku wraz z oświadczeniem o stanie rodzinnym i majątkowym. Czym innym jest jednak kwota wynagrodzenia, którą ustala się indywidualnie z profesjonalnym pełnomocnikiem. W naszej Kancelarii Adwokackiej w Gdańsku koszt sprawy o upadłość konsumencką zaczyna się od 1200 złotych – jest to wynagrodzenie dla adwokata.

Ponadto trzeba pamiętać o wynagrodzeniu dla syndyka, które wynosi od 25% do 200% (w szczególnie uzasadnionych przypadkach 400%) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS.

Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z dnia 21 stycznia 2022 r., powyższe wyniosło w IV kwartale 2021 r. – 6220,80 złotych, zatem wynagrodzenie netto syndyka w 2022 r. mieści się w przedziale od około 1550 złotych do około 12400 złotych netto (plus VAT). Koszty te pokrywane są tymczasowo przez Skarb Państwa.

Czy dłużnik płaci za syndyka?

To zależy. Sąd może zawrzeć zobowiązanie do zapłaty syndykowi w planie spłaty wierzycieli, może je umorzyć, możesz też uzyskać zwolnienie z konieczności uiszczenia kosztów syndyka. Wszystko zależy od Twojej sytuacji majątkowo – osobistej.

Upadłość konsumencka – konsekwencje

Istnieje błędne przekonanie o tym, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej to koniec problemów finansowych, umorzenie wszystkich długów i rozpoczęcie życia na nowo. Rzeczywiście – upadłość wiele ułatwia, ale postępowanie upadłościowe przede wszystkim dąży do zaspokojenia wierzycieli w jak największym stopniu.

Dłużnik musi pamiętać, że nie będzie mógł swobodnie dysponować swoim majątkiem i swoimi pieniędzmi. Syndyk, o którym poniżej, będzie miał prawo rozporządzania majątkiem dłużnika, zajmie jego wynagrodzenie i zgromadzone środki pieniężne. Możliwe, że dłużnik zmuszony będzie do zmiany mieszkania. Dzieje się tak, gdy dotychczasowe lokum zostaje zlicytowane. Dłużnik otrzymuje pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania w takiej wysokości, aby wystarczyło na pokrycie kosztów najmu za okres od 12 do 24 miesięcy.

Nie wszystkie długi podlegają umorzeniu. Należy pamiętać, że dłużnik nie pozbędzie się takich zobowiązań jak na przykład: alimenty, wszelkie należności zasądzone przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, nawiązki.

Upadłość konsumencka Gdańsk – profesjonalny pełnomocnik

Po przeczytaniu całego artykułu można wywnioskować, że instytucja upadłości konsumenckiej wiąże się z długotrwałym i skomplikowany procesem.

Po stronie dłużnika leży również wiele obowiązków, których pominięcie lub wypełnienie bez należytej staranności może skutkować przedłużeniem postępowania. Oczywiście nie istnieje przymus zastępstwa dłużnika przez profesjonalnego pełnomocnika, lecz perspektywa sprawnego przeprowadzenia postępowania jest niewątpliwie bardziej obiecująca. Warto chociażby wskazać, że sama Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe ze zmianami z 2020 roku ma ponad 230 stron (ponad 500 artykułów). Znajomość skomplikowanych przepisów niewątpliwie może ułatwić współpracę z syndykiem oraz sądem. Nie wspominając o mniejszym stresie dłużnika i lepszym pokierowaniem sprawą.

Jeżeli potrzebujesz porady prawnej, zapraszam do kontaktu.

Wniosek o upadłość konsumencką 2022 wzór

Możesz też pobrać darmowy wzór – wniosek o upadłość konsumencką 2022. Przed jego wypełnieniem, zachęcam do kontaktu z kancelarią.